Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego reprezentujący Wydział Nauk Przyrodniczych i Wydział Humanistyczny: dr hab. Damian Absalon, prof. UŚ; dr Kinga Ślósarczyk, dr hab. Magdalena Matysik; dr hab. Lucyna Sadzikowska, prof. UŚ; dr hab. Mariola Krodkiewska, prof. UŚ i prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk przygotowali rozdział pt. Changes in Hydrological Conditions in the Rawa River Catchment. Preliminary Natural and Cultural Considerations. Tekst został opublikowany w pierwszym tomie „Silesia Superior Narratives on Upper Silesia – The Multitude of Perspectives” pod redakcją Renaty Dampc-Jarosz, Andrzeja Kowalczyka i Lucyny Sadzikowskiej.
Autorzy podkreślają w artykule, że płynąca w sercu Górnego Śląska rzeka Rawa i jej zlewnia od ponad 200 lat podlegają presji związanej z górnictwem rud cynku i ołowiu, żelaza oraz węgla kamiennego oraz z hutnictwem metali nieżelaznych i żelaza. W ślad za rozwojem przemysłu postępowała urbanizacja regionu. Od początku lat 90. XX w. następuje transformacja społeczno- gospodarcza regionu, której skutki to ograniczanie wydobycia węgla kamiennego, aż do zamknięcia większości kopalń, likwidacja wszystkich hut i wielu innych zakładów przemysłowych, uciążliwych dla środowiska. Skutkiem presji związanych z tym rozwojem gospodarczym i urbanizacją regionu jest całkowita zmiana zagospodarowania terenu zlewni, a także. głębokie zmiany środowiska przyrodniczego. Przekształceniu uległo środowisko wodne w zlewni Rawy, nastąpił zanik licznych cieków, podmokłości i stawów, obniżone zostało zwierciadło wody podziemnej w związku z odwadnianiem kopalń, powstały z kolei zalewiska w wyrobiskach po eksploatacji złóż surowców skalnych i w nieckach osiadań powierzchni terenu. Całkowicie została zmieniona rzeka Rawa, wyprostowano i skrócono jej bieg, wykonano koryto w obudowie kamiennej i betonowej, odcinając w ten sposób dopływ wód podziemnych. Rzeka stała się odbiornikiem ścieków miejskich i przemysłowych, w tym dużej ilości wód kopalnianych, co wpłynęło na znaczne zwiększenie przepływu i ograniczenie w tym przepływie wód naturalnych. Jakość wody w rzece uległa tak znacznemu pogorszeniu, aż do praktycznie zaniku życia biologicznego. Rzeka podlegała dwukrotnie regulacji. Obecnie przepływ Rawy jest ponad dwukrotnie mniejszy niż w latach 80. XX w., a podczas okresów bezopadowych w rzece płyną prawie wyłącznie oczyszczone ścieki miejskie i w mniejszym stopniu wody kopalniane. Ponadto rzeka odbiera wody deszczowe z miast, a ostatnia duża powódź na Rawie wystąpiła w 1997 r.
Foto: L. Sadzikowska
